Wydawca treści
Użytkowanie lasu
Leśnicy umożliwiają społeczeństwu korzystanie z darów lasu, w sposób zapewniający mu trwałość. Jednym z celów trwale zrównoważonej gospodarki leśnej jest użytkowanie lasu.
Użytkowanie lasu oznacza pobór pożytków z gruntów leśnych. Niektóre leśne zasoby, jak: grzyby, jagody i inne owoce roślin leśnych, a także nieobjęte ochroną zioła każdy może zbierać na własne potrzeby na terenach w zarządzie Lasów Państwowych (z wyłączeniem obszarów rezerwatów ścisłych). Największe znaczenie gospodarcze dla Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe ma pozyskanie drewna. Przychód ze sprzedaży surowca drzewnego umożliwia finansowanie wszystkich pozostałych zadań w lasach i jest źródłem utrzymania firm i osób, które te zadania wykonują. Lasy Państwowe są organizacją na własnym rozrachunku gospodarczym. Przychód ze sprzedaży drewna musi wystarczyć na realizację jej ustawowych i statutowych celów, spośród których najważniejszym jest utrzymanie trwałości lasów.
Pozyskanie drewna w Lasach Państwowych jest ściśle związane z potrzebami hodowlanymi i ochronnymi drzewostanów. Surowiec drzewny jest wynikiem prawidłowej, zrównoważonej gospodarki leśnej, a nie jej głównym celem. Nadleśnictwa poprzez umiejętne gospodarowanie odnawialnymi zasobami przyrody zaspokajają znaczną część popytu przemysłu na drewno przy jednoczesnym zapewnieniu trwałości lasów. Rozmiar pozyskania drewna jest ustalony w zatwierdzonym przez Ministra Środowiska Planie Urządzania Lasu. Wynosi on dla Nadleśnictwa Szklarska Poręba 81,2 tys. m3 rocznie. Oznacza to, że z jednego statystycznego hektara lasu w naszym nadleśnictwie pozyskuje się rocznie 5,71 m3 drewna. W tym czasie, na tym samym, statystycznym, hektarze lasu przyrasta 7,85 m3 drewna. Wykorzystujemy zatem, na potrzeby gospodarki, 58% rocznego przyrostu. Dzięki temu wielkość i wartość zasobów leśnych wzrasta.
Zabiegi hodowlane, w wyniku których pozyskiwane jest drewno, to czyszczenia, trzebieże i rębnie.
- Czyszczenia - prowadzone są w młodych, kilku - kilkunastoletnich drzewostanach, tzw. młodnikach. Ich celem jest regulowanie składu gatunkowego poprzez usuwanie gatunków niepożądanych w danych warunkach siedliskowych, eliminacja drzewek chorych i wadliwych a także przeszkadzających w rozwoju i wzroście gatunkom i osobnikom pożądanym. Czyszczenie redukuje również ilość drzewek na jednostce powierzchni. Należy mieć na uwadze, że liczba drzewek w młodniku waha się w zakresie od kilku do kilkunastu (a w przypadku młodników powstałych z samosiewu nawet kilkudziesięciu) tys. sztuk/ha, natomiast w drzewostanie dojrzałym wynosi kilkaset szt./ha. Drzewka wycięte w czyszczeniach zazwyczaj pozostają w lesie do rozkładu. Ewentualnie wyrabia się z nich drewno opałowe i żerdzie na potrzeby lokalnej ludności lub surowiec do przerobu na celulozę (tzw. papierówkę).
- Trzebieże - cięcia o charakterze pielęgnacyjnym, prowadzone są regularnie w drzewostanach w wieku od około 15 - 20 lat do osiągniecia wieku rębnego, czyli takiego, w którym następuje potrzeba zastąpienia dojrzałego drzewostanu młodszym pokoleniem drzew leśnych. Cięcia trzebieżowe w młodszych drzewostanach kształtują ich właściwy skład gatunkowy i polepszają warunki życiowe dla najbardziej wartościowych drzew w drzewostanie - o wysokiej jakości technicznej i zdrowotności a także cennych domieszek. W drzewostanach starszych trzebież wyprzedza o kilka lat proces naturalnego wydzielania się drzew, czyli w jej toku wycinane są drzewa, które w najbliższych latach obumarłyby z powodu ograniczonego dostępu do światła i składników pokarmowych gleby, lub porażenia przez grzyby i owady. W wyniku trzebieży pozyskuje się głównie drewno dla przemysłu celulozowo - papierniczego, do produkcji płyt i dla tartacznictwa.
- Rębnie - cięcia prowadzone w drzewostanach najstarszych, ich celem jest uzyskanie i wspieranie młodego pokolenia drzewostanu, mającego w ciągu najbliższych kilkunastu - kilkudziesięciu lat zastąpić dojrzały już drzewostan macierzysty. W warunkach Nadleśnictwa Szklarska Poręba nie stosuje się zrębów zupełnych. Młode pokolenie jest uzyskiwane z samosiewu lub wprowadzane poprzez sadzenie pod okap drzewostanu macierzystego, a następnie stopniowo, przez wiele lat odsłaniane poprzez wycinanie drzew dojrzałych do wyrębu i jednocześnie hamujących rozwój wzrastającego pod nimi młodnika. Surowiec pozyskany w cięciach rębnych to drewno najwartościowsze, głównie dla przemysłu tartacznego, a także do wyrobu sklejek i oklein.
Dla zapewnienia różnorodności biologicznej i możliwości rozwoju całej gamy organizmów funkcjonujących w ekosystemach leśnych, pozostawia się w lasach pewną ilość drzew obumierających do ich naturalnej śmierci i rozpadu. Również w najstarszych, rębnych drzewostanach obowiązuje zasada pozostawienia minimum 5% ich powierzchni bez jakiejkolwiek ingerencji człowieka.