Wydawca treści Wydawca treści

Użytkowanie lasu

Leśnicy umożliwiają społeczeństwu korzystanie z darów lasu, w sposób zapewniający mu trwałość. Jednym z celów trwale zrównoważonej gospodarki leśnej jest użytkowanie lasu.

Użytkowanie lasu oznacza pobór pożytków z gruntów leśnych. Niektóre leśne zasoby, jak: grzyby, jagody i inne owoce roślin leśnych, a także nieobjęte ochroną zioła każdy może zbierać na własne potrzeby na terenach w zarządzie Lasów Państwowych (z wyłączeniem obszarów rezerwatów ścisłych). Największe znaczenie gospodarcze dla Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe ma pozyskanie drewna. Przychód ze sprzedaży surowca drzewnego umożliwia finansowanie wszystkich pozostałych zadań w lasach i jest źródłem utrzymania firm i osób, które te zadania wykonują. Lasy Państwowe są organizacją na własnym rozrachunku gospodarczym. Przychód ze sprzedaży drewna musi wystarczyć na realizację jej ustawowych i statutowych celów, spośród których najważniejszym jest utrzymanie trwałości lasów.

Każdy ma prawo do zbioru płodów runa leśnego na gruntach zarządzanych przez Lasy Państwowe (fot. Jerzy Majdan)

Pozyskanie drewna w Lasach Państwowych jest ściśle związane z potrzebami hodowlanymi i ochronnymi drzewostanów.  Surowiec drzewny jest wynikiem prawidłowej, zrównoważonej gospodarki leśnej, a nie jej głównym celem. Nadleśnictwa poprzez umiejętne gospodarowanie odnawialnymi zasobami przyrody zaspokajają znaczną część popytu przemysłu na drewno przy jednoczesnym zapewnieniu trwałości lasów. Rozmiar pozyskania drewna jest ustalony w zatwierdzonym przez Ministra Środowiska Planie Urządzania Lasu. Wynosi on dla Nadleśnictwa Szklarska Poręba 81,2 tys. m3 rocznie. Oznacza to, że z jednego statystycznego hektara lasu w naszym nadleśnictwie pozyskuje się rocznie 5,71 m3 drewna. W tym czasie, na tym samym, statystycznym, hektarze lasu przyrasta 7,85 m3 drewna. Wykorzystujemy zatem, na potrzeby gospodarki, 58% rocznego przyrostu. Dzięki temu wielkość i wartość zasobów leśnych wzrasta.

Zrywka i składowanie pozyskanego drewna przy drodze wywozowej (fot. Jerzy Majdan)

 

Zabiegi hodowlane, w wyniku których pozyskiwane jest drewno, to czyszczenia, trzebieże i rębnie.

  1. Czyszczenia - prowadzone są w młodych, kilku - kilkunastoletnich drzewostanach, tzw. młodnikach. Ich celem jest regulowanie składu gatunkowego poprzez usuwanie gatunków niepożądanych w danych warunkach siedliskowych, eliminacja drzewek chorych i wadliwych a także przeszkadzających w rozwoju i wzroście gatunkom i osobnikom pożądanym. Czyszczenie redukuje również ilość drzewek na jednostce powierzchni. Należy mieć na uwadze, że liczba drzewek w młodniku waha się w zakresie od kilku do kilkunastu (a w przypadku młodników powstałych z samosiewu nawet kilkudziesięciu) tys. sztuk/ha, natomiast w drzewostanie dojrzałym wynosi kilkaset szt./ha. Drzewka wycięte w czyszczeniach zazwyczaj pozostają w lesie do rozkładu. Ewentualnie wyrabia się z nich drewno opałowe i żerdzie na potrzeby lokalnej ludności lub surowiec do przerobu na celulozę (tzw. papierówkę).

     
  2. Trzebieże - cięcia o charakterze pielęgnacyjnym, prowadzone są regularnie w drzewostanach w wieku od około 15 - 20 lat do osiągniecia wieku rębnego, czyli takiego, w którym następuje potrzeba zastąpienia dojrzałego drzewostanu młodszym pokoleniem drzew leśnych. Cięcia trzebieżowe w młodszych drzewostanach kształtują ich właściwy skład gatunkowy i polepszają warunki życiowe dla najbardziej wartościowych drzew w drzewostanie - o wysokiej jakości technicznej i zdrowotności a także cennych domieszek. W drzewostanach starszych trzebież wyprzedza o kilka lat proces naturalnego wydzielania się drzew, czyli w jej toku wycinane są drzewa, które w najbliższych latach obumarłyby z powodu ograniczonego dostępu do światła i składników pokarmowych gleby, lub porażenia przez grzyby i owady. W wyniku trzebieży pozyskuje się głównie drewno dla przemysłu celulozowo - papierniczego, do produkcji płyt i dla tartacznictwa.
     
  3. Rębnie - cięcia prowadzone w drzewostanach najstarszych, ich celem jest uzyskanie i wspieranie młodego pokolenia drzewostanu, mającego w ciągu najbliższych kilkunastu - kilkudziesięciu lat zastąpić dojrzały już drzewostan macierzysty. W warunkach Nadleśnictwa Szklarska Poręba nie stosuje się zrębów zupełnych. Młode pokolenie jest uzyskiwane z samosiewu lub wprowadzane poprzez sadzenie pod okap drzewostanu macierzystego, a następnie stopniowo, przez wiele lat odsłaniane poprzez wycinanie drzew dojrzałych do wyrębu i jednocześnie hamujących rozwój wzrastającego pod nimi młodnika. Surowiec pozyskany w cięciach rębnych to drewno najwartościowsze, głównie dla przemysłu tartacznego, a także do wyrobu sklejek i oklein.

Dla zapewnienia różnorodności biologicznej i możliwości rozwoju całej gamy organizmów funkcjonujących w ekosystemach leśnych, pozostawia się w lasach pewną ilość drzew obumierających do ich naturalnej śmierci i rozpadu. Również w najstarszych, rębnych drzewostanach obowiązuje zasada pozostawienia minimum 5% ich powierzchni bez jakiejkolwiek ingerencji człowieka.


Polecane artykuły Polecane artykuły

Powrót

Duch Gór Karkonosz

Duch Gór Karkonosz

W Nadleśnictwie Szklarska Poręba znajduje się Grób Karkonosza, zwanego również Duchem Gór czy Liczyrzepą. Kim była postać, której wizerunki możemy znaleźć w Karkonoszach?

Początki legend o złym Duchu Gór sięgają 1000 lat wstecz, kiedy to poganie, nie zapuszczając się w niebezpieczne góry, demonizowali panujące tam warunki.

Legendy o Karkonoszu były wytłumaczeniem na gwałtowne zmiany warunków atmosferycznych panujących w Karkonoszach. Duch Gór był rodzajem demona, który, jak pisał renesansowy intelektualista Kaspar Schwenckfeldt, "nie zrobi nikomu krzywdy, chyba, że ktoś się zeń śmieje, drwi, albo pragnie go ujrzeć, wtedy napełnia powietrze nagłą, nieoczekiwaną burzą, grzmotami, błyskawicami, gradem i ulewą". Według innych podań Liczyrzepa był strażnikiem przyrody i karał powyższymi niespodziankami tych, którzy nie okazywali jej szacunku.

Walończycy zaś, zajmujący się wydobywaniem minerałów w Karkonoszach, zwanych ówcześnie Górami Olbrzymimi, wykorzystywali legendy o strasznym Duchu Gór, by zniechęcić miejscowych do eksplorowania górskich lasów w poszukiwaniu minerałów.

W XVI wieku powstał najstarszy zachowany do dziś wizerunek Ducha Gór, przedstawiający go jako monstrum z korpusem i głową gryfa, rozłożystym jelenim porożem, nogami capa i ogonem, dzierżącego w pazurach laskę.

Rübenczal, najstarsze wyobrażenie na mapie Śląska Martina Helwiga, wydanej w 1561 roku.

W XIX wieku Rübenzahl, tłumaczony jako Liczyrzepa, miał już postać muskularnego starca z długimi włosami i brodą, nieraz w stroju myśliwego, z kosturem w dłoni, którym podpierał się podczas przemierzania swojego domu - Karkonoszy.

Ciężko zawrzeć w paru zdaniach podania o Duchu Gór. Przez setki lat wiele kultur z tych terenów tworzyło lub przekształcało na swoje lokalne warunki historie o Liczyrzepie. Już w XVII wieku aż 241 legend o Karkonoszu ukazało się drukiem!

W Szklarskiej Porębie, nieopodal Złotego Widoku, znajduje się symboliczny grób Karkonosza. Jak głosi legenda: "tutaj Duch Gór - Karkonosz, wypędzony przez złych ludzi ze swojej odwiecznej siedziby na Równi pod Śnieżką, patrząc na umiłowane góry, zmarł ze zgryzoty i znalazł miejsce wiecznego spoczynku".

Zarówno Złoty Widok, z platformą widokową ukazującą ponoć jeden z piękniejszych widoków na Karkonosze, jak i Grób Karkonosza znajdziecie teraz na stronie czaswlas.pl. W serwisie, za pomocą prostej wyszukiwarki, zintegrowanej ze szczegółową mapą, szybko i łatwo znajdziecie szlaki turystyczne, ścieżki edukacyjne, punktu widokowe i historyczne, a także wiaty turystyczne. Zachęcamy do szukania inspiracji na aktywne wakacje na stronie czaswlas.pl.

Kto wie, jaką legendę Wy dziś odkryjecie?